Dnia 4 marca 2020 r. na stronie Rządowego Centrum Legislacji opublikowany został projekt ustawy o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu oraz niektórych innych ustaw z dnia 27 lutego 2020 roku (dalej Ustawa). Powodem aktualizacji jest wprowadzenie  do krajowego porządku prawnego przepisów Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/842 z 30 maja 2018 roku zmieniającej dyrektywę (UE) 2015/849 w sprawie zapobiegania wykorzystywaniu systemu finansowego do prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu oraz zmieniająca dyrektywy 2009/138/WE i 2013/36/UE czyli tzw. Dyrektywy V AML.

Photo by Markus Spiske on Unsplash

 

Jakie zmiany zawiera opublikowany projekt?

  1. Rozszerzenie katalogu podmiotów obowiązanych do wskazania swoich beneficjentów rzeczywistych w Centralnym Rejestrze Beneficjentów Rzeczywistych.

Zgodnie z art. 58 Ustawy będą to takie podmioty jak:

– trusty, których powiernicy lub osoby zajmujące stanowiska równoważne
mają miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub
nawiązują stosunki gospodarcze lub nabywają nieruchomość na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, w imieniu lub na rzecz trustu;

– spółki partnerskie;

– europejskie zgrupowania interesów gospodarczych;

– spółki europejskie;

– spółdzielnie;

– spółdzielnie europejskie;

– stowarzyszenia podlegające wpisowi do Krajowego Rejestru Sądowego;

– fundacje.

  1. Rozszerzenie listy instytucji obowiązanych.

Katalog zostanie rozszerzony poprzez dodanie do niego przedsiębiorcówprowadzących działalność polegającą na obrocie lub pośrednictwie w obrocie dziełami sztuki, przedmiotami kolekcjonerskimi oraz antykami. Dodatkowo w katalogu tym znalazła się również działalność polegająca także na przechowywaniu, obrocie lub pośrednictwie w obrocie działami sztuki oraz przedmiotami kolekcjonerskimi i antykami. Powyższe dotyczyć będzie transakcji o wartości równej lub przekraczającej równowartość 10 tys. euro, natomiast znaczenia nie będzie mieć to, czy transakcję przeprowadzono jako pojedynczą operację czy też kilka operacji.

  1. Aktualizacja, doprecyzowanie i uszczegółowienie niektórych definicji.

Zgodnie z proponowaną zmianą, za beneficjenta rzeczywistego uznana zostanie każda osoba fizyczna, spełniająca kryteria wskazane w art. 2 ust. 2 pkt 1 Ustawy – a to oznacza, że podczas ustalania beneficjenta rzeczywistego należy zawsze uwzględnić wszystkie potencjalne osoby mogące spełniać jakąkolwiek z przesłanek wskazanych w Ustawie.

Zgodnie z opublikowanym Projektem zmienione zostały definicję beneficjenta rzeczywistego,  państwa członkowskiego oraz grupy.

  1. Obowiązek rejestrowania podmiotów świadczących usługi w zakresie walut wirtualnych. Działalność w zakresie walut wirtualnych będzie mogła być wykonywana wyłącznie po uzyskaniu wpisu do odpowiedniego rejestru. Niedopełnienie obowiązku dokonania wpisu będzie zagrożone karą pieniężną do wysokości 100.000 złotych. Podmioty chcące prowadzić taką działalność będą musiały spełniać dodatkowe wymogi, w tym m.in. dotyczące posiadania wiedzy lub doświadczenia związanego z działalnością w zakresie walut wirtualnych.
  2. Zmiana zasad dotyczących stosowania środków bezpieczeństwa finansowego przez instytucje obowiązane.

Nowelizacja art. 35 Ustawy doprecyzowuje obowiązek dostosowania środków należytej staranności nie tylko wobec nowych klientów, ale również wobec obecnych klientów. Projekt zakłada konieczność przeprowadzania środków bezpieczeństwa finansowego w stosunku do klientów, do których doszło do zmiany wcześniej ustalonych danych dotyczących klienta lub beneficjenta rzeczywistego. Taka konstrukcja przepisu nakłada obowiązek ponownej weryfikacji klienta, przy zaistnieniu jakiejkolwiek zmiany danych jego dotyczących. Tymczasem regulacja wynikająca z Dyrektywy V AML zakłada taki obowiązek, jedynie w przypadku, gdy „stosowne okoliczności dotyczące klienta ulegają zmianie”, a nie każde okoliczności. Powyższe sprowadzać się będzie do tego, że  z pozoru nieistotna zmiana może bowiem  prowadzić do ponownej weryfikacji klienta lub beneficjenta rzeczywistego.

  1. Obowiązek aktywnego działania w celu identyfikacji beneficjentów rzeczywistych i weryfikacji informacji zawartych w Centralnym Rejestrze Beneficjentów Rzeczywistych.

Instytucja obowiązana będzie zobowiązana odnotowywać rozbieżności pomiędzy informacjami zgromadzonymi we wskazanym powyżej rejestrze, a ustalonymi samodzielnie informacjami o beneficjencie rzeczywistym klienta. Ponadto będzie zobowiązana do podejmowania czynności w celu wyjaśnienia przyczyn tych rozbieżności, w tym informowania o zidentyfikowanych rozbieżnościach odpowiednie jednostki i organy.

  1. Zdefiniowanie w części wzmożonych środków bezpieczeństwa finansowego.

Aktualnie obowiązująca Ustawa zawiera przykładowe wyliczenie okoliczności mogących świadczyć o wyższym ryzyku prania pieniędzy oraz finansowania terroryzmu, po stwierdzeniu których nakłada na dany podmiot obowiązek zastosowania tzw. wzmożonych środków bezpieczeństwa finansowego. Obecnie instytucje obowiązane posiadają dowolność w doborze takich środków, natomiast zgodnie z omawianym projektem, środki te zostały częściowo zdefiniowane poprzez wprowadzenie minimalnego katalogu działań, jakie instytucje obowiązane będą musiały podjąć.

  1. Rozszerzenie katalogu okoliczności wskazujących na konieczność stosowania wzmożonych środków bezpieczeństwa finansowego.

Katalog okoliczności wskazujących na konieczność stosowania wzmożonych środków bezpieczeństwa finansowego rozszerzony zostanie o następujące sytuacje:

– powiązanie stosunków gospodarczych lub transakcji okazjonalnej z ropą naftową, bronią, metalami szlachetnymi, produktami tytoniowymi, artefaktami kulturowymi, kością słoniową, gatunkami chronionymi lub innymi przedmiotami o znaczeniu archeologicznym, historycznym, kulturowym i religijnym lub o szczególnej wartości naukowej;

– powiązanie stosunków gospodarczych lub transakcji okazjonalnej z klientem będącym obywatelem państwa trzeciego i ubiegającym się o prawo pobytu lub obywatelstwo w państwie członkowskim w zamian za transfery kapitałowe, nabycie własności lub obligacji skarbowych bądź inwestycje w podmioty o charakterze korporacyjnym w danym państwie członkowskim.

  1. Odstąpienie od stosowania środków bezpieczeństwa finansowego przy transakcjach bezgotówkowych do kwoty 150 EUR.

Obecnie Ustawa pozwala na odstąpienie od stosowania środków bezpieczeństwa finansowego w odniesieniu do transakcji bezgotówkowych, jeżeli kwota przechowywana elektronicznie nie przekracza równowartości 50 euro. Projekt przewiduje podwyższenie tego progu do kwoty 150 euro.

Pośród zmian znajdują się również te dotyczące m.in. wprowadzenia obowiązku publikacji przez państwa UE wykazu stanowisk i funkcji publicznych, kwalifikowanych jako eksponowane stanowiska polityczne, a także doprecyzowanie zasad przechowywania dokumentów i informacji uzyskanych w wyniku stosowania środków bezpieczeństwa finansowego.

Jaka będzie ostateczna treść ustawy oraz jakie zmiany zostaną wprowadzone w omawianej ustawie będziemy na bieżąco informować na naszej stronie.

 

Adwokat  Sabina Grząsiak