W dniu 3 grudnia 2019 r. Prezes NBP nałożył karę pieniężną na przedsiębiorcę prowadzącego kantor wymiany walut w związku z niezrealizowaniem przez niego obowiązków wynikających z ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (ustawy AML), tj. obowiązku dotyczącego przekazania do Generalnego Inspektora Informacji Finansowej informacji o tym, że w kantorze zakupiono walutę obcą, której wartość przekraczała wskazany w ustawie próg.

Obowiązek kantoru dotyczący przekazywania informacji do GIIF

Kara nałożona została w związku z kontrolą przeprowadzoną u przedsiębiorcy, która objęła okres czerwiec 2018 r. – czerwiec 2019 r. i miała na celu sprawdzenie, czy przedsiębiorca wypełnia obowiązki, które wynikają z przepisów dotyczących przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu. Oznacza to, że kontrola obejmowała czas, w którym obowiązywały zarówno przepisy poprzedniej, jak i obecnej ustawy AML, tj. ustawy, która weszła w życie w dniu 13 lipca 2019 r.

Obowiązek, który w omawianym przypadku nie został zrealizowany, spoczywa na każdej instytucji obowiązanej – instytucje muszą bowiem przekazywać do Generalnego Inspektora Informacji Finansowej informacje o przeprowadzonej transakcji kupna lub sprzedaży wartości dewizowych, której równowartość przekracza 15 000 euro, albo o pośredniczeniu w przeprowadzeniu takiej transakcji. Przedsiębiorca prowadzący kantor musi tym samym raportować informacje o transakcji kupna lub sprzedaży walut powyżej wskazanego progu, które sam przeprowadził; oznacza to, że nie ma on obowiązku informowania GIIF o transakcji przeprowadzanej w sytuacji, w której on sam działać będzie jako klient – czyli będzie przykładowo uzupełniał swoje zapasy lub będzie je odsprzedawał w innym kantorze.

Jakie kary grożą przedsiębiorcy prowadzącemu kantor?

Omówiony wyżej obowiązek jest tylko jednym z wielu zadań spoczywających obecnie na instytucjach obowiązanych, których niezrealizowane jest zagrożone sankcjami administracyjnymi. W związku z niezrealizowaniem obowiązków ustawowych przedsiębiorcy grozi nie tylko kara pieniężna, ale również publikacja informacji dotyczącej naruszenia w Biuletynie Informacji Publicznej, nakaz zaprzestania podejmowania określonych czynności czy zakaz pełnienia obowiązków na stanowisku kierowniczym przez osobę odpowiedzialną za naruszenie, przez okres nie dłuższy niż rok.

Dodatkowo niewątpliwie najbardziej surową sankcją może być cofnięcie koncesji lub zezwolenia lub wykreślenie z rejestru działalności regulowanej, w omawianym przypadku – rejestru działalności kantorowej. Nałożenie takiej kary skutkować będzie w praktyce koniecznością zakończenia działalności prowadzonej przez przedsiębiorcę.

Jednocześnie maksymalna wysokość kary pieniężnej nie może przekroczyć dwukrotności kwoty korzyści osiągniętej lub straty unikniętej przez podmiot w wyniku naruszenia. W przypadku, gdy nie jest możliwe ustalenie kwoty korzyści lub straty, wprowadzony został maksymalny próg kary w wysokości równowartości kwoty 1 000 000 euro.

W niniejszym przypadku kara pieniężna nałożona została na przedsiębiorcę w kwocie 1 000 zł – co jednak istotne, w przypadku indywidualnego (jednoosobowego) przedsiębiorcy prowadzącego kantor kara pieniężna może zostać nałożona maksymalnie do kwoty aż 20 868 500 zł.

Kantory są na celowniku GIIF?

Warto zauważyć, że jest to kolejna kara pieniężna nałożona przez Prezesa NBP na jednoosobowego przedsiębiorcę prowadzącego kantor – poprzednia kara nałożona została w kwocie 200 zł decyzją wydaną w kwietniu 2019 r. w związku z następującymi nieprawidłowościami:

  • nieuwzględnienie charakteru, rodzaju i rozmiaru prowadzonej działalności w zasadach postępowania stosowanych w podmiocie, określonych w wewnętrznej procedurze przyjętej przez kantor,
  • niezapewnienie udziału w szkoleniu dotyczącym realizacji obowiązków związanych z przeciwdziałaniem praniu pieniędzy osobie, która odpowiada za wykonywanie tych obowiązków.

W tym przypadku kara nałożona została w niższej wysokości, ponieważ wynosiła 200 zł. Biorąc jednak pod uwagę fakt, że nowa ustawa o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy obowiązuje już jakiś czas, jak również dopuszczalną wysokość kar, jakie mogą zostać nałożone w związku z niezrealizowaniem obowiązków wynikających z tej ustawy, nie jest wykluczone, że organy zaczną nakładać kary w kwotach wyższych – co widać już na poniższych przykładach.

Radca prawny Małgorzata Topyła